De Geloofspraktijk
| Leestijd: 5 minuten | 3

Wat is roddelen en in welke situaties is roddelen niet verboden?

Wat is roddelen en in welke situaties is roddelen niet verboden?


Roddelen betekent praten over iemand achter diens rug om op een manier die die persoon niet prettig zou vinden. Met andere woorden, iets zeggen over iemand wat je zelf niet graag over jezelf zou horen.

Roddelen kan betrekking hebben op iemands uiterlijk, afkomst, karakter, werk, religie, levensstijl, kleding, huis of bezittingen. Spotten met iemands fysieke kenmerken, zoals kaalheid, lengte of huidskleur, kan de persoon kwetsen.

De Koran en de Sunnah verbieden roddelen:

"Laat geen van jullie over een ander roddelen. Zou een van jullie het leuk vinden om het vlees van zijn dode broeder/zuster te eten? Jullie zouden er een afkeer van hebben!" (Soera Al-Hoedjoerat, 49:12)

"Roddelen is wanneer je je broeder/zuster noemt op een manier die hij/zij niet fijn zou vinden." (Tirmidhi, Birr, 23)

Roddelen is niet alleen spreken; ook gebaren zoals wenkbrauwen optrekken, hints geven of schrijven over andermans gebreken, vallen onder roddelen. Bijvoorbeeld het met je handen aangeven dat iemand klein of groot is, is ook roddelen.

Als iemand roddelt en een ander zwijgt, deelt hij in de zonde. Wie met woorden niet kan ingrijpen, dient dit in zijn hart af te keuren.

De profeet (vrede zij met hem) zei:

"Als iemand een gelovige niet helpt wanneer hij vernederd wordt terwijl hij dat kan, zal te schande gemaakt worden door Allah op de Dag des Oordeels." (Hadith nr. 8489)

"Wie zijn broeder beschermt tegen roddelen, zal Allah op de Dag des Oordeels zijn fouten verbergen."

"O jullie die met de tong geloven, maar niet met het hart! Roddel niet over moslims en speur hun gebreken niet op. Wie dat doet, zal door Allah ontmaskerd worden, zelfs in zijn eigen huis." (Ebu Davud, Edeb, 40)

Islamitische broederschap is gebaseerd op het volgende vers:
"De gelovigen zijn slechts broeders/zusters; verzoen daarom jullie broeders/zusters en vrees Allah, opdat jullie barmhartigheid zullen vinden." (Soera Al-Hoedjoerat, 49:10)

Een samenleving gebaseerd op geloofsbroederschap kent geen roddelen, want zoals de profeet (saw) zei:

"Een gelovige is de spiegel van een andere gelovige. Een gelovige is als twee handen; de ene reinigt de andere." Deze principes houden de samenleving vrij van fitna en verderf.

Roddelen is een schending van iemands rechten. Als een moslim heeft geroddeld of bewust naar roddels heeft geluisterd, dient hij te bidden: "O Allah, vergeef ons en schenk ook vergeving aan degene over wie wij hebben geroddeld." Daarnaast moet hij de persoon over wie hij heeft geroddeld op de hoogte stellen en vergeving vragen. (Said Nursi, De Brieven, tweeëntwintigste brief)

Redenen voor roddelen:

  1. Wraakgevoelens,
  2. Druk van vrienden,
  3. Zichzelf superieur voelen,
  4. Jaloezie,
  5. Vermaak zoeken door andermans fouten te bespreken,
  6. Spotten met anderen. (Gazzâlî, İhyâu Ulûmiddin, vertaling: Ali Arslan, İstanbul 19'72; VI, 522 vd)

Islamitische geleerden hebben belangrijke verklaringen gegeven, en zelfs boeken geschreven, over de situaties waarin roddelen en onthullen toegestaan of noodzakelijk is.

In deze verklaringen worden de toegestane situaties als volgt opgesomd:

  1. Iemand die onrecht is aangedaan, mag zijn situatie vertellen aan personen van wie hij hoopt dat zij hem kunnen helpen zijn recht te verkrijgen en het onrecht kunnen stoppen.
  2. Wie een gedrag ziet dat in strijd is met de religie en ethiek, kan dit doorgeven aan degenen die in staat zijn om het te corrigeren, als zij zich hiervan bewust zijn.
  3. Degene die gelooft dat iemand zich religieus verkeerd gedraagt, kan het gedrag van die persoon uitleggen aan iemand die de religie kent (bijvoorbeeld een imam), in de poging om juiste informatie (fatwa) te verkrijgen.
  4. Om het volk te beschermen en uit het oogpunt van hun welzijn, kunnen fouten en zonden worden onthuld aan de betrokkenen; in sommige gevallen is dit niet alleen toegestaan, maar noodzakelijk (verplicht). Bijvoorbeeld, wanneer het bekend is dat de overleveraars van hadith liegen of zwak zijn in hun moraliteit en religiositeit, worden deze eigenschappen onthuld om de verspreiding van verzonnen hadith te voorkomen. Evenzo worden de gebreken van getuigen die in de rechtbank getuigenis zullen afleggen en die 'geen bezwaar hebben tegen het vertellen van leugens' aan de rechter gemeld.
  5. Als iemand met een ander wil trouwen, een partnerschap of nabuurschap wil aangaan, iets aan hem wil toevertrouwen, met hem wil samenwerken of religieuze kennis van hem wil leren, dan moet degene die zichzelf wil beschermen, aan iemand die de ander kent vragen 'wat voor persoon hij is'. In dat geval is het noodzakelijk om de bekende gebreken van die persoon te onthullen.
  6. Als iemand die in een openbare functie werkt hier niet geschikt voor is, of als hij een zonde of moreel gebrek heeft dat aantoont dat hij zijn functie zal misbruiken, dan is degene die hiervan op de hoogte is verplicht om dit - met het oog op de bescherming van het publiek - aan zijn leidinggevende te melden
  7. Het spreken over de zonden en gebreken van iemand die deze openlijk begaat en toont, valt niet onder verboden roddel.
  8. Als iemand een bijnaam heeft zoals 'blind', 'doof', 'kaal' of 'baardloze', en het nodig is om deze te noemen om hem te beschrijven of te identificeren, bijvoorbeeld blinde Jan, dan valt dit niet onder verboden roddel.

Al deze uitzonderingen zijn gebaseerd op verzen en hadiths.

Vond je deze inhoud nuttig?