Wat zijn de wijsheden achter het vijfmaal daags verrichten van de salat (gebed)

Wat zijn de wijsheden achter het vijfmaal daags verrichten van de salat (gebed)?

Het antwoord:

Het gebed is een gebod van Allah. Wij verrichten het gebed omdat Hij het heeft bevolen. Echter, elk gebod en verbod van Allah heeft duizenden wijsheden. Het feit dat gebeden op specifieke tijden worden verricht, heeft zeker ook vele wijsheden:

Het Ochtendgebed (Fajr)
Wij beginnen de ochtend met de vreugde van het bereiken van een nieuwe, verlichte dag, samen met het aanbreken van de dageraad. We zeggen tegen onszelf dat ook wij op zo'n dag zijn geboren. Want deze nieuwe dag herinnert ons zowel aan de dag waarop wij in de baarmoeder van onze moeder zijn geplaatst, als aan de eerste dag van de zes dagen waarin het universum werd geschapen. We klimmen van een smalle strook naar een grotere tijd; dat wil zeggen, we gaan van de dageraad van een dag die boven ons opkomt, naar het moment waarop wij in de baarmoeder werden geplaatst, en van daar naar de eerste dag van de schepping van het universum. We herinneren ons dat Allah deze dagen heeft geschapen om onze schoot te vullen met Zijn zegeningen. Vervolgens komen we in Zijn aanwezigheid, ondanks onze afstand tot Hem, om Zijn nabijheid te eren, te verheerlijken en te prijzen. Het ochtendgebed dat in deze betekenis wordt verricht, is een zeer passende aanbidding.

’s Ochtends heeft de mens als het ware een nieuw leven gevonden en heeft hij de nodige vitaliteit bereikt om te beginnen met activiteiten die in zijn levensonderhoud voorzien. Degene die deze levendigheid en vitaliteit geeft en hem succesvol maakt in zijn inspanningen om zijn levensonderhoud te verwerven, is alleen Allah de Verhevene. Daarom is de mens verplicht het ochtendgebed te verrichten om dankbaarheid te tonen voor de zegening van gezondheid die Hij heeft gegeven en om Zijn hulp te vragen in wereldse inspanningen.

Het Middaggebed (DhuhrHet middaggebed)
De mens geniet gedurende de dag van de gunsten van leven, gezondheid en verstand die Allah heeft gegeven. Dankzij deze gunsten behaalt hij succes en voorspoed in zijn wereldse zaken. Om dankbaarheid te tonen voor dit succes en te voorkomen dat deze activiteiten de ziel in onachtzaamheid en duisternis achterlaten, zijn de middag- en namiddaggebeden verplicht gesteld.

In de drukte van onze werkzaamheden zoeken wij verlichting bij Hem. Het middaguur herinnert ons aan het moment waarop de dagelijkse werkzaamheden hun voltooiing bereiken en de gunsten van Allah hun hoogtepunt bereiken. De mens voelt zich op dat moment bijna verstikt door de zorgen van de dagelijkse bezigheden. Op dat moment snelt hij naar de moskee om enerzijds van al deze zorgen bevrijd te raken en anderzijds dankbaarheid te tonen voor de zegeningen die zijn Heer vanaf het begin van de dag over hem heeft uitgestort. Hij vindt een moment van rust en bevrijdt zich tijdelijk van de wereldse zaken. Dit alles is zo’n verademing voor de ziel dat, als de mens echt naar zijn ziel zou luisteren en zijn hart zou horen kloppen, hij bijna de opwinding zou voelen van een student die na een vermoeiende les verlangt naar pauze. Bovendien draagt het, zoals onze geliefde profeet (saw) zei: “De intense hitte van de middag is een opwelling van de hel...” (Bukhari, Mawakit, 9, 10; Adhan 18; Bad' al-Khalq 10; Muslim, Masajid 184; Abu Dawud, Salat 4; Tirmidhi, Salat 119), de verlichting met zich mee om bij intense hitte naar de moskee te snellen, zich over te geven aan Allah en toevlucht te zoeken in de schaduw van Zijn Namen en Eigenschappen op een dag in het hiernamaals waar geen enkele schaduw zal zijn, en de vreugde te voelen van het staan onder de banier van de boodschapper van Allah (saw).

Het Namiddaggebed (AsrHet namiddaggebed)
Herinnert ons aan ouderdom. De namiddag is de tijd waarin de zon naar de ondergang neigt. Daarom herinnert dit tijdstip ons aan het moment waarop de mensheid veroudert en aan de ondergang die volgde na de komst van de laatste Profeet (saw). Wanneer wij het namiddaggebed verrichten, beseffen we dat alles naar de ondergang neigt en dat over een paar uur alles op aarde zal verdwijnen en verloren zal gaan. We realiseren ons dat ook wij vergankelijk zijn en naar het einde neigen, met de pijn in onze voeten, de rugpijn en de grijze haren op ons hoofd. Precies op zo’n moment, wanneer we bijna wanhopig worden, bereikt de oproep tot gebed (adhan) onze oren, en we verheugen ons omdat we een manier hebben gevonden om dit vergankelijke leven te laten voortduren. Met deze vreugde haasten we ons naar het gebed.

Het Avondgebed (MaghribHet avond gebed)
Met het naderen van de avond komt een dag van activiteit en inspanning ten einde. Het afsluiten van deze dag met een spirituele aanbidding zal een uiting van dankbaarheid zijn voor de winst en voordelen die op die dag zijn behaald. Daarom is het avondgebed verplicht gesteld.

Een dag loopt ten einde; de dood staat voor onze deur. De avondtijd is het moment waarop de zon ondergaat; de dag eindigt, de zon gaat onder en wij betreden een ander tijdperk. Deze situatie kondigt, samen met de dood van een dag van vierentwintig uur, ook onze dood aan; de dag zal komen waarop we zullen sterven, in een lijkwade worden gewikkeld, onze handen, voeten en kin worden vastgebonden en we in het graf worden gelegd. Er zal een steen op ons hoofd worden geplaatst, ons graf zal worden bepaald, familie en vrienden zullen ons achterlaten en we zullen daar alleen zijn... Met het ondergaan van de zon herinneren we ons, net zoals de beweging van de secondewijzer de beweging van de uurwijzer aankondigt, de ondergang van alles wat is ontstaan, de ondergang van alle systemen, en we worden getuigen van de waarheid: “Wanneer de zon wordt opgerold, wanneer de sterren (verduisterd) vallen, wanneer de bergen (dooreenschudden en) worden verplaatst...” (At-Takwir, 81:1-3). In deze staat van ontzetting en verbazing haasten we ons naar het avondgebed om ons bedroefde hart te troosten en onze ziel verlichting te geven. De avondtijd is een uitdrukking van het leven aan het begin van een ondergang, ofwel om te huilen ofwel om de opwinding te voelen om onze situatie in het hiernamaals te verbeteren. Op zo’n moment, waarop alles elkaar “vaarwel” zegt en afscheidsliederen zingt en zijn verdriet wil uiten, brengen de geluiden van de adhan ons het nieuws van een nieuwe dageraad binnen de ondergang; we ervaren een nieuwe wederopstanding en bestaan met alle kracht in onze ziel, samen met onze dood. Zoals Ibrahim (as) zei: “... ik hou niet van degenen die ondergaan” (Al-An'am, 6:78), kunnen we geen tevredenheid vinden in degenen die ondergaan, die niet met mij samenleven en niet bij mij zijn in de ochtend en avond. Het betekent dat we ons richten tot Allah, de Eeuwige en Onvergankelijke, Die niet ondergaat in tegenstelling tot degenen die ondergaan.

Het Nachtgebed (IshaHet nachtgebed.)
Daarna zal de mens de wereld van de slaap betreden. Voordat hij deze wereld betreedt, die enerzijds een voorbeeld van de dood is en anderzijds een periode van rust en vrede, beëindigt hij het dagelijkse leven met een heilige aanbidding en betreedt hij die wereld met een goddelijke vreugde en spiritueel ontwaken, en zoekt hij toevlucht in Allah’s vergeving en genade. Omdat dit een teken van een goed einde zal zijn, wordt daarom het nachtgebed verricht.

Net als de dag loopt ook het leven ten einde. De nacht is het moment waarop de avondschemering volledig is verdwenen en er geen enkel teken van de zon meer over is. Op dit moment is er niets dat ons een idee kan geven over het bestaan van de dag die we achter ons hebben gelaten. Want nadat de dag is verdwenen, heeft de avondtijd zijn sporen achtergelaten in de vorm van licht of roodheid in de schemering, alsof hij zei: “Denk nog even aan mij...” Wanneer die roodheid ook verdwijnt, is alles verdwenen en voorbij. De nacht herinnert ons eraan dat, net zoals alles eindigt en verdwijnt, ook het leven van de mens eindigt en verdwijnt. Blijkbaar wordt het voor de mens, naarmate de jaren verstrijken, alsof hij nooit heeft bestaan. De nacht herinnert de mens er dus aan dat alles is geëindigd en dat hij in het graf zal zijn, beroofd van alle licht en glans.

Aan de andere kant: Zowel in het leven van de mens als in het leven van de wezens om hem heen, manifesteren zich vijf verschillende fasen: geboorte, groei, stagnatie, ouderdom en vervolgens dood en verdwijning. Om overeen te komen met deze fasen en om een mooie balans te creëren tussen het materiële en spirituele bestaan en de inspanningen van de mens, heeft onze Schepper ons opgedragen om vijf keer per dag te bidden.

Omdat we zijn belast met een aanbidding die zo heilig is en zowel materiële als spirituele voordelen omvat, is alle dank die we aan Hem geven onvoldoende. De wijsheden achter het toewijzen van het gebed aan vijf specifieke tijden zijn niet beperkt tot wat we hier hebben gezegd. (Zie: Risale-i Nur, de korte woorden, Negende Woord)

De volgende uitleg van Bediüzzaman Said Nursi (ra) werpt ook licht op het onderwerp:

Zoals bij een klok die een tijdsbestek van een week aanduidt de seconde-, minuut-, uur- en dagwijzers met elkaar in verbinding staan en elkaar opvolgen, zo eveneens is deze wereld een grote klok waarvan de dag- en nachtcyclus als seconden, de jaren als minuten, de menselijke levensfases als uren en de levensfases van de wereld als dagen dienen die allemaal met elkaar in verbinding staan, elkaar opvolgen en naar elkaar verwijzen. Bijvoorbeeld:

De fadjrHet ochtend gebed, de periode tussen schemertijd en zonsopgang, herinnert de mens aan het voorjaar, het moment van bevruchting in de baarmoeder, de eerste dag van de zes scheppingsdagen van de hemel en aarde en aan de goddelijke handelingen die hierin worden uitgevoerd.

De dhuhrHet middaggebed (de middag) herinnert de mens aan de midzomerperiode, de optimale jeugdjaren, de periode van de wereld waarin de mens werd geschapen en aan de verschijningen van Zijn barmhartigheid en de overvloed aan gunsten die hierin plaatsvinden.

De asrHet namiddaggebed (de namiddag) herinnert de mens aan de herfst, ouderdom, de gelukzalige eeuw van de profeet van het einde der tijden (saw) en aan de handelingen en gunstverleningen van de Barmhartige die hierin geschieden.

De maghribHet avond gebed (de avond) herinnert de mens aan de ondergang van vele schepselen aan het einde van de herfst, het overlijden van de mens en de verwoesting van de wereld aan het begin van zijn ondergang. Op deze wijze worden de majesteitelijke handelingen van Allah aangetoond en wordt de mens vermanend uit de slaap van onachtzaamheid wakker geschud.

De ishā (de nacht) herinnert de mens aan de nacht die alles wat overdag te zien is met zijn zwarte lijkkleed bedekt, aan de winter die het overleden aardoppervlak met zijn witte lijkdoek bedekt en aan de definitieve ondergang van deze wereld, die tevens een einde betekent aan de beproeving van de mens. Bovendien herinnert het de mens eraan dat de achtergelaten sporen van de overledenen achter het gordijn van vergetelheid verdwijnen. Op deze wijze worden de ontzagwekkende handelingen van Qahhār-i zul-Djelāl aangetoond.

De middernacht herinnert de mens aan de winter, het graf en ālem-i berzakh. Op deze wijze wordt aan de mens getoond hoe behoeftig zijn ziel is aan de genade van de Barmhartige. Bovendien herinnert het de mens aan wat voor een belangrijk licht de tehejjud (het middernachtgebed) in het graf en in de duisternis van ālem-i berzakh is. Door de mens aan de eindeloze gunsten van Djenāb-i Munim-i Haqīqī binnen al deze veranderingen te herinneren, toont deze tijd aan hoezeer Hij waardig is om verheerlijkt en bedankt te worden.

De fadjrHet ochtend gebed (de ochtend) van de volgende dag herinnert de mens aan de wederopstanding. Inderdaad, zoals het redelijk, noodzakelijk en zeker is dat na de nacht de dag en na de winter de lente zal aanbreken, zo eveneens is het zeker dat na de dood een leven in ālem-i berzakh en na ālem-i berzakh de wederopstanding zal plaatsvinden.

Kortom, zoals elke van deze vijf tijden het begin van een belangrijke dagelijkse verandering vormt en doet herinneren aan de grote veranderingen die zich in ieder jaar, iedere eeuw en ieder tijdperk manifesteren, zo eveneens herinneren de dagelijkse geweldige handelingen van es-SamedAllah, Die aan niemand en niets behoeftig is, maar iedereen en alles hebben wel behoefte aan Hem. de mens aan Zijn wonderlijke werken en genadegeschenken die zich in ieder jaar, iedere eeuw en ieder tijdperk manifesteren. Dat houdt dus in dat de voorgeschreven tijden de meest waardige en geschikte tijden zijn voor het verrichten van de opgedragen gebeden, die de wezenlijke taak, de essentie van dienaarschap en de vaststaande schuld van de mens aan Allah zijn. (Zie: Risale-i Nur, de korte woorden, Negende Woord)