Wat is de wijsheid dat Allah de Rechtvaardige de duivel en het kwade heeft geschapen? Namelijk, het scheppen van het kwade is toch kwaad en het scheppen van het slechte is toch slecht?

Allah verhoede! Het scheppen van het kwade is niet kwaad, integendeel is kesb van het kwade kwaad. Immers, het scheppen heeft betrekking op het algemene doel. Wat kesb daarentegen betreft, deze geschiedt op basis van een bijzondere doelstelling.

Bijvoorbeeld, de komst van de regen heeft duizenden doestellingen en elk ervan is mooi. Wanneer iemand door eigen wil hinder ondervindt door de regen, dan kan hij niet zeggen dat het scheppen van regen geen vorm van barmhartigheid is. Het zou fout zijn als iemand zou oordelen dat het scheppen van de regen kwaad is. Veeleer is het voor hem een kwaad geworden door het verkeerd gebruiken van zijn beslissingsvrijheid.

Zo bevinden zich eveneens in het scheppen van het vuur talrijke voordelen en allen van hen zijn mooi. Indien iemand door zijn verkeerde handeling vuurschade ondervindt, dan mag hij niet zeggen dat het scheppen van het vuur kwaad is. Immers, het vuur is niet alleen geschapen om iemand te verbranden. Aangezien hij door eigen onverantwoorde handeling zijn hand in het vuur heeft gestoken, in plaats van het vuur voor het bereiden van een maaltijd te gebruiken, heeft hij zijn bediende, het vuur, tot een vijand voor zichzelf gemaakt.

Kortom: voor het bereiken van een grote goedheid is het verduren van een kleine kwaadheid acceptabel. Indien iemand het kwade wil vermijden omdat hij een klein beetje van het kwade niet aanvaardt, terwijl dat niettemin veel goeds naar voren brengt, dan zou hij zich bezondigen aan een groter kwaad. Bijvoorbeeld, bij het oproepen van soldaten tot de strijd ontstaat er zeer zeker enige schade, zowel materieel als fysiek. Echter bevindt zich in deze strijd ook veel goeds, ten gevolge waarmee de Islam van een bezetting door ongelovigen kan worden gered. Indien omwille van deze kleine schade de strijd achterwege blijft, dan ontstaat vanwege het verlies van een grote goedheid een grootschalig kwaad. Dit is juist volkomen wreedheid. Bijvoorbeeld, het is juist en rechtvaardig om een vinger die met gangreen is geïnfecteerd te amputeren, terwijl het ogenschijnlijk een kwaad betreft. Indien men deze vinger niet zou amputeren, dan zou men later in plaats daarvan de gehele hand moeten amputeren. Dit zou een veel groter kwaad worden.

Zodoende zijn dan ook, bij het scheppen en het bestaan van het kwade, de vernietigingen, de rampen, de duivels en dergelijke soorten schadelijke wezens noch kwaadaardig, noch hatelijk. Zij zijn immers voor vele belangrijke doeleinden geschapen. Aangezien de engelen door de duivels niet lastiggevallen kunnen worden, kunnen de engelen ook geen voortschrijdende ontwikkeling doormaken. Hun niveau is stabiel en aan geen enkel verandering onderhevig. En aangezien ook de dieren niet door de duivels lastiggevallen kunnen worden, ligt hun niveau vast en vormt dat een belemmering voor verdere groei en ontwikkeling.

Wat de mensen betreft, de gradaties van voortgang en verval bij hen zijn grenzeloos. Er bestaat een buitengewoon grote actieradius waarbinnen mensen zich vanaf de Nimrod’s en de Farao’s tot en met de trouwhartige ewliya en profeten kunnen ontwikkelen.

Zo is er door middel van het scheppen van de duivel, via het geheim achter de beproeving en via de zending van profeten, een plaats van beproeving geopend om de verheven diamantachtige zielen van de steenkoolachtige zielen te onderscheiden. Als er geen streven en geen concurrentie was geweest, dan zouden de verschillende potentiële begaafdheden in de mijn van de mensheid, die op diamanten en op steenkolen lijken, gelijk aan elkaar blijven. Zo zouden de ziel van Ebu Bekr-i Siddik, die zich in alayul-illiyyin bevindt, en de ziel van Ebu Djehl, die zich in esfelus-safilin bevindt, op hetzelfde niveau zijn gebleven.

Aangezien het scheppen van de duivel en van het kwaad zich uitstrekken tot grote en algemene doelen, is hun creatie op zich niet kwaadaardig of hatelijk. Maar door het misbruik en door een bepaalde samenhang dat kesb wordt genoemd, ontstaat het kwade wat aan de verwerving van de mens toebehoort en niet aan de goddelijke schepping.^[1]

Voor meer informatie lees ook:

Waarom wordt de meerderheid van de mensheid ongelovig door het bestaan van de duivels ondanks het zenden van profeten?